Ուրմիա

Ուրմիա քաղաքը (ադրբեջաներեն اورمیّه ,ﺍﻭﺭﻣﻮ, Urmiyə, Urmu,Հայերեն:Ուրմիա,Արամերեն: ܐܘܪܡܝܐ‎,պարսկերեն :ارومیه‎,քրդերեն: Ûrmiye‎) հանդիսաոնւմ է Իրանում գտնվող Արևմտյան Ադրբեջանի մայրաքաղաքը:Ուրմիան գտնվում է ծովի մակարդակից 1330 մ բարձրության վրա և գտնվում է Ուրմիա լճի մոտակայքում:Ուրմիա լիճը աշխարհիւ խոշորագույն աղի լճերից է չնայած սկսել է մակարդակը նվազել:

Ուրմիան 10-րդ ամենաբնակեցված քաղաքն է Իրանում:2012թ-ի մարդահամարի տվյալներով քաղաքում բնակվում է 667.499 մարդ:Քաղաքի բնակիչները հիմնականում ադրբեջանցիներն են ովքեր ապրում են փոքրամասնություն համարվող քրդերի,ասորիների և հայերի հետ:Քաղաքը համարվում է առևտրի կենտրոն:Այստեղ աճեցնում են խնձոր,խաղող և ծխախոտ:

Ուրմիան կարևոր քաղաք էր 9-րդ դարում,1184թ-ին քաղաքը գրավեցին սելջուկ թուրքերը,իսկ ավելի ուշ այն մի շարք անգամ գրավվել է օսմանյան թուրքերի կողմից:Դարեր շարունակ քաղաքը ունեցել է բազմազան բնակչույթուն,որը ժամանակ առ ժամանակ բնակեցված է եղել մահմեդականներով (շիաներ և սունիներ),քրիստոնյաներով (կաթոլիկներ,բողոքականներ,նեստորականներ և ուղղափոառ),և հրեաներով:1900-ականների սկզբին քաղաքի բնակչության 40%-ը եղել է քրիստոնյա,սակայն քրիստոնայների մեծ մասը փախավ 1918թ-ին որպես հետևանք պարսից քարոզչության:

Անվան ստուգաբանություն

Անունը ծագել է Ուրարտական թագավորության ժամանակաշրջանից:Ուրմիա լճի շրջակա տարածքները ժամանակին գտնվել է Ուրարտուի կամ Վանի թագավորության ենթակայության տակ:Ինչպես Վլադիմիր Մինորսկին է վկայում այստեղ գյուղեր եղել են դեռևս մեր թվականույթունից 2000 տարի առաջ:Այս ամենի մասին իմացան երբ այստեղից հայտնաբերեցին իրեր որոնք թվագրվում են մ.թ.ա. 2000թ-ին:հին ժամանակներում Ուրմիան կոչվել է Գիլզան:

Ուրմի ածանցը ուրարտերենում նշանակել է <<ալիք>>,իսկ Միան նշանակում է ջուր:Այս ամենի մասին են վկայում ասորական արձանագրությունները:

1921թ-ին լիճը կոչվել է Ուրումիա իսկ Փահլավիների դինաստայի կառավարման օրոք որոնց գլխավորը Ռեզա Շահն էր նա քաղաքը անվանեց Ռեզաիյեհ:

Բնակչությունը

Քաղաքը եղել է բազմաթիվ էթնիկ խմբերի օրրան իր երկար պատմության մեջ:Ուրմիայի բնակչությունը իսլամական վաղ ժամանակահատվածում եղել է Քրիստոնյա:20-րդ դարում քաղաքը ունեցել է զգալի քրիստոնեական փոքրամասնություն:1990թ-ին քաղաքի բնակչության 40-50%-ը քրիստոնայ էր:1914թ-ին մեծ թվով ասորիներ և հայեր են սպանվել որպես արդյունք ասորիների և հայերի ցեղասպանության որը հանգեցրեց դեմոգրաֆիական տեղաշարջի:Երբ Ռեզա Շահը եկավ կառավարման նա հեռացած ասորիներին հրավիրեց կրկին նակվելու:Այսօր Ուրմիայում ապրում է 5000 ասորի:Մինչև 1947թ-ը երբ ստեծվեց Իսրայել պետությունը քաղաքում ապրում էին նաև հրեաներ իսկ դրանից հետո նրանց մեծ մասը հեռացան:Նրանք ունեցել են իրենց լեզուն այստեղ որը մինչ այժմ խոսվում է ծերացած համայնքում:

Բնակչությունը կազմված է հիմնականում ադրբեջանցիներից ովքեր ապրում են զուգահեռ քրիստոնյաների,քրդերի,ասորիների և հայերի հետ: